Makalelerim
7326 SAYILI KANUN KAPSAMINDA MATRAH VE VERGİ ARTIRIMI,KDV ARTIRIMI,MUHTASAR ARTIRIMI,STOK AFFI,KASA MEVCUDU VE ORTAKLARDAN ALACAKLAR HESABIYLA İLGİLİ DÜZENLEMELERİN KAPSAMI ,ÖDEME ŞEKLİ VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN DETAYLAR
Gelir ve Kurumlar vergisi mükelleflerinin 2016,2017,2018,2019 ve 2020 yıllarına ilişkin beyan ettikleri yıllık kurumlar veya gelir vergisi beyannamelerinin herhangi bir tarhiyat veya vergi incelemesi ile karşı karşıya kalmaması için 7326 sayılı kanun kapsamında yıllık vergi,kdv,muhtasar beyannamelerinde kanun tarafından belirlenen asgari matrah artış koşulları göz önünde bulundurulması şartıyla artırım yapma şansı verilmiştir.Yapılacak artırımda , asgari matrah artış tutarları aşağıdaki durumların var olması durumda devreye girmektedir.
– İlgili yıla ait yıllık beyannamede, zarar beyan edilmiş olması veya
– İndirim ve istisnalar nedeniyle ilgili yıla ait yıllık beyannamede matrah oluşmaması ya da
–Yıllık beyannamenin hiç verilmemiş olması durumunda vergilendirmeye esas alınacak matrahlar aşağıdaki tabloda yer alan tutarlar dikkate alınması gerekmektedir.Beyan edilen vergiye esas matrah dikkate alınırken ,ilgili matrah aşağıdaki asgari artırım tutarlarının altında kalmamalıdır.
ASGARİ MATRAH ARTIŞ TUTARLARI VE ORANLARI
|
YILLAR |
BİLANÇO VE SERBEST MESLEK ERBABI |
İŞLETME ESASI |
BASİT USUL |
SADECE GMSİ |
DİĞER GELİR VERGİSİ MÜKELLEFLERİ |
ASGARİ MATRAH ARTIŞ ORANI |
VERGİ ORANI (*) |
|
2016 |
47.000 TL |
31.900 TL |
4.700 TL |
9.400 TL |
31.900 TL |
%35 |
%20 |
|
2017 |
49.800 TL |
33.200 TL |
4.980 TL |
9.960 TL |
33.200 TL |
%30 |
%20 |
|
2018 |
52.900 TL |
35.250 TL |
5.290 TL |
10.580 TL |
35.250 TL |
%25 |
%20 |
|
2019 |
56.200 TL |
37.500 TL |
5.620 TL |
11.240 TL |
37.500 TL |
%20 |
%20 |
|
2020 |
63.700 TL |
42.500 TL |
6.370 TL |
12.740 TL |
42.500 TL |
%15 |
%20 |
KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFLERİ İÇİN ASGARİ MATRAH ARTIŞ TUTARLARI VE ORANLARI
|
YILLAR |
ASGARİ ARTIŞ TUTARI |
ASGARİ ARTIŞ ORANI |
VERGİ ORANI(*) |
|
2016 |
94.000 TL |
%35 |
%20 |
|
2017 |
99.600 TL |
%30 |
%20 |
|
2018 |
105.800 TL |
%25 |
%20 |
|
2019 |
112.400 TL |
%20 |
%20 |
|
2020 |
127.500 TL |
%15 |
%20 |
(*)Vergilerini geçmişte düzenli ödeyenler için tabloda yer alan vergi oranı %15 olarak uygulanacaktır.
Gelir ve Kurumlar vergisi mükellefleri 2016,2017,2018,2019 ve 2020 yıllarına ilişkin vermiş oldukları yıllık beyannamelerindeki vergiye esas vergi matrahını 31 ağustos 2021 Salı akşamına kadar artırımda bulunmaları ve artırılan gelir veya kurumlar vergilerinin en geç 30 Eylül 2021 Perşembe günü sonuna kadar peşin veya ilk taksit aynı tarihte olacak şekilde ikişer aylık dönemler halinde 6 eşit taksitte ödenmesi koşuluyla artırımda bulunulan ilgili yıllar hakkında tarhiyat veya vergi incelemesi yapılmayacaktır. Ancak artırım sonucu oluşan vergi zamanında ödenmezse ilgili yıllardaki tarhiyat ve vergi incelemesi ile ilgili kanun hükümlerinden faydalanılamayacaktır.
Kurumlar vergisi matrah artırımı ile ilgili örnek uygulama
Örneğin 2020 yılına ilişkin matrah artırımı düşünen kurumun 2020 yılı kurumlar vergisi beyannamesinde beyan edilen vergiye esas matrah tutarı 600.000 TL
Matrah Artırım Tutarı: 600.000*%15
:90.000 TL olacak fakat 7326 sayılı kanun kapsamında matrah artırımı ile ilgili 2020 yılına ait asgari artırım tutarı 127.500,00 TL olduğu için bu kurum 2020 yılı matrah artırım tutarı olarak kanunda belirtilen 127.500,00 TL tutarlı asgari artırım tutarından düşük olduğu için 127.500,00 TL üzerinden yapılması gerekmektedir.
7326 sayılı kanun kapsamında arttırılarak ödenen vergiler, gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider veya maliyet unsuru olarak kabul edilemez,mahsup ve iade konusu yapılamaz .(matrah artırımı sonucu ödenen vergi KKEG 689 hesaba atılarak muhasebeleştirilecektir).Matrah artırımına konu ilgili yıl beyannamesinde zarar söz konusuysa ilgili zararın %50 si 2021 ve izleyen yıllar karlarından mahsup edilemez. Gelecek yıllarda matrahtan indirim konusu yapılabilecek İstisna ve indirimi olması durumunda ise yapılacak matrah artırımı bu istisna ve indirimler mahsup edilmeden önce yapılmalı ve vergi hesaplanmalıdır.
Gelir ve kurumlar vergisi matrah artırımı sonucunda tabloda yer alan vergi oranlarına uyularak hesaplanan ve tahakkuk eden verginin tamamının ilk taksit ödeme süresi içerisinde peşin olarak ödenmesi halinde bu vergilerden %10 indirim yapılacak ve taksitlendirmeler için geçerli olan katsayılar uygulanmayacaktır.
KATMA DEĞER VERGİSİ ARTIRIMI
Katma değer vergisi mükelleflerinin vergilendirme dönemlerine ilişkin verdikleri beyannamelerde yer alan hesaplanan KDV nin yıllık toplamı üzerinden 7326 sayılı kanunda belirtilen KDV oranlarına göre artırım yapılacaktır.Aşağıdaki tabloya göre belirtilen oranlara göre hesaplanan KDV arttırılır ve zamanında ödeme yapılırsa ilgili dönemlere ilişkin katma değer vergisi incelemesi ve tarhiyatı yapılmayacaktır.
BU TABLODA YER ALAN ORANLAR BEYANNAMELERİN TAMAMINDA HESAPLANAN KDV OLMASI DURUMUNDA DİKKATE ALINACAKTIR.
|
YILLAR |
HESAPLANACAK KDV ORANLARI(*) |
|
2016 |
%3 |
|
2017 |
%3 |
|
2018 |
%2,5 |
|
2019 |
%2 |
|
2020 |
%2 |
(*) Bu oranlar yıllık toplam hesaplanan kdv ye uygulanacaktır.
Örneğin 2017 yılına ait KDV matrah artırımı yapılacaksa yıl içerisinde her aya ait beyan edilen hesaplanan KDV ler tespit edilir ve ayların ayrı ayrı hesaplanan KDV lerinin toplam rakamı üzerinden % 3 ile çarpılarak hesaplanır .
Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 11. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (c) bendi ve geçici 17. maddesine göre tecil-terkin uygulamasından faydalanan mükelleflerde artırıma esas tutarın belirlenmesinde, tecil edilen vergiler hesaplanan vergiden düşülür
Katma değer matrah artırımında dikkat edilmesi gereken husus artırılan yıla ait bir ve iki dönem hesaplanan KDV çıkmışsa ve diğer aylarda hesaplananı yoksa , ya da hiç beyanname verilmemişse ilgili yıl için gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımı yapılması şartıyla artırılan matrah üzerinden %18 oranında katma değer vergisi matrah artırımında bulunmaları gerekmektedir.
GELİR /KURUMLAR VERGİSİ STOPAJ ARTIRIMI
Gelir ve Kurumlar vergisi mükellefleri muhtasar beyannamelerinde bildirdikleri gayri safi ücret ödeme tutarları üzerinden aşağıdaki tabloda yer alan oranlar dikkate alınması şartıyla muhtasar beyannamesi matrah artırımında bulunabilirler. Bu artırımı yapıp zamanında ödeyen mükellefler ise ücret yönünde gelir/kurumlar vergisi stopajı vergi incelemesi veya tarhiyat yapılmayacaktır.
|
YILLAR |
ÜCRET ARTIRIM ORANLARI |
SERBEST MESLEK ÖDEMELERİ |
KİRA ÖDEMELERİ |
YILLARA YAYGIN İNŞAAT HAKEDİŞLER |
|
2016 |
%6 |
%6 |
%6 |
%1 |
|
2017 |
%5 |
%5 |
%5 |
%1 |
|
2018 |
%4 |
%4 |
%4 |
%1 |
|
2019 |
%3 |
%3 |
%3 |
%1 |
|
2020 |
%2 |
%2 |
%2 |
%1 |
KASA MEVCUDU VE ORTAKLARDAN ALACAKLAR
Şirketlerden ortakların çektikleri paralar kasada kayıtlı fakat fiilen mevcut olmayan paralarla ilgili düzeltme yapılabilecek. Bura önemli olan ilgili tutarın 31.12.2020 tarihli bilançoda yer alması zorunludur. Ortaklardan alacaklı ve ortaklara borçlu hesaplarında bakiye varsa ikisi arasındaki fark alınarak hesaplama yapılmalıdır. Tespit edilen tutar üzerinden %3 oranında vergi hesaplanarak tamamı ödenmesi şartıyla kayıtlar düzeltilebilecektir. Taksit ödeme süreci içerisinde tamamı ödenmezse 6183 sayılı kanun çerçevesince gecikme zammıyla birlikte tahsil edilecektir.
Bu kapsamda düzeltilen kasa mevcudu ve ortaklardan alacak tutarını isteyen mükellef 689-diğer olağan dışı gider ve zararlar hesabında isteyen mükellefler ise bilançonun aktifinde bulunan 296- geçici hesapta izlemesi mümkündür.Bu hesabı zaman sınırlaması olmadan 689 nolu hesap ile kapatabilirler.
STOK AFFI
İŞLETMEDE FİİLEN OLAN ANCAK KAYITLARDA OLMAYAN EMTİA,DEMİRBAŞ,MAKİNE VE TEÇHİZATLAR
Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, işletmelerinde fiilen bulunduğu halde kayıtlarında bulunmayan emtia, demirbaş, makine ve teçhizatlar rayiç bedel esas alınarak bir envanter listesi ile 31.08.2021 tarihine kadar beyan ederek defterlerine kaydedecekler.
Kayıtlara alınan emtia ,rayiç bedel ile değerlenir ve KDV açısından tabi olduğu oranın yarısını sorumlu sıfatıyla beyan eder ve öder.Beyan edip ödediği KDV yi ise indirim yapabilir.
Kayıtlara alınan makine,teçhizat,demirbaş ise rayiç bedel ile değerlenir ve KDV açısından tabi olduğu oranın yarısı sorumlu sıfatıyla ödenir.Beyan edilip ödenen KDV indirim konusu yapılamaz.Basılı kitap ve süreli yayınlarda ise rayiç bedelle değerlenir ve KDV açısından %4 oranla sorumlu sıfatıyla beyan edilip ödenir.Ödenen KDV indirim konusu yapılabilir.
Kayıtlarda olduğu halde işletmede olmaya mallar için ise fatura düzenleme suretiyle kayıtlarını fiili duruma getirebilme şansı getirildi.
Sonuç olarak belirtmek gerekirse yapılan matrah artırımları, vergi artırımlarının yapıldığı dönemlere ait çıkan vergi ödemelerini ödeme zamanı içinde ödenmesi ve yapılandırılmanın bozulmaması için dikkat edilmesi gerekiyor. Çünkü zamanında ödenmemesi sonucunda yapılandırılma bozulmakta ve artırımlar hiç yapılmamış sayılmaktadır.(taksitlerin ilk ikisinin süresinde ve tam ödenmesi şartıyla kalan taksitlerden bir takvim yılında iki veya daha az taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde,ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarlarının son taksiti izleyen ayın sonuna kadar gecikilen her ay ve kesri için 6183 sayılı kanun 51.maddesine göre belirlenen gecikme zammı oranında hesaplanır) Matrah artırımı sonucu hesaplanan vergilerin peşin ödenmek istenmesi durumunda 30 Eylül 2021 Perşembe günü sonuna kadar yapılması gerekmektedir.Taksit seçeneğini tercih edilmesi durumunda ise ilk taksitin 30 eylül 2021 sonraki taksitler ikişer aylık dönemler halinde 30 Kasım 2021 ,31 Ocak 2022 ,31 Mart 2022, 31 Mayıs 2022, 31 Temmuz 2022 tarihlerinde ödenecektir.
KAYNAK1: https://www.ismmmo.org.tr/dosya/2602/Mevzuat-Dosya/09062021-alacaklarin-yeniden-yapilandirilmasi.pdf
KAYNAK2: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/06/20210609-1.htm